تلفیق مطالعات پتروگرافی و رخساره لاگ برای تفسیرکیفیت مخزنی بخش بالایی سازند سورمه در میدان بلال

علی اسعدی، دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی نفت، دانشگاه تهران   حسین رحیم پوربناب، استاد دانشکده زمین شناسی، دانشگاه تهران *   علی کدخدایِِِِِِی، استادیار گروه زمین شناسی دانشگاه تبریز   سپیده سهرابی ، دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی نفت، دانشگاه تهران     چکیده   بخش بالایی سازند سورمه (معادل سازند عرب) با سن ژوراسیک بالایی در میدان بلال واقع در خلیج فارس، متشکل از یک توالی کربناته- تبخیری بوده، که در یک رمپ کربناته نهشته شده است. در این مطالعه با هدف درک کیفیت مخزنی این سازند، تلفیق مطالعات پتروگرافی و رخساره های لاگ استفاده شده است. لاگ های چاه پیمایی به دلیل ماهیت پیوسته آنها و در دسترس بودنشان در اکثر چاه های یک میدان، می توانند به منظور ارزیابی بهتر یک مخزن هیدروکربنی مورد استفاده قرار گیرند. استفاده از مفهوم رخساره لاگ، که عکس العمل لاگ ­ های گرفته شده از توالی مورد مطالعه بوده و از طریق آن می­توان توالی مورد بررسی را به واحد هایی با مشخصات مشابه تفکیک نمود، ابزاری کارآمد برای ارزیابی بهتر مخزن می­باشد. در این تحقیق یک رویکرد دو مرحله­ای به­منظور سرشت­نمایی و بررسی کیفیت­ مخزنی در توالی مورد مطالعه، به­کار گرفته شد. ابتدا براساس پتروگرافی مقاطع نازک و در نظر گرفتن مشخصات رخساره­ای- دیاژنزی، هفت گونه­سنگی عمده شناسایی گردید. هر کدام از این واحدها دارای مشخصات زمین­شناسی- پتروفیزیکی معین بوده و از نظر کیفیت مخزنی قابل تفسیر می­باشند. از نظر کیفیت مخزنی،­ گونه­های سنگی از خوب به ضعیف به ترتیب شامل دولومیت گرینستونی، دولومیت دانه شکری، آهک گرینستونی- پکستونی، دولومیت با رخساره گل غالب، آهک با بافت گل غالب، دولومیت انیدریتی و دولومیت متراکم می­باشند. سپس با استفاده از روش آنالیز خوشه­ای سلسله مراتبی ( hca )، پنج رخساره لاگ بهینه در سه چاه مورد مطالعه مشخص گردید. هرکدام از این پنج رخساره نیز براساس لاگ های پتروفیزیکی مورد استفاده از هم قابل تفکیک می­باشند. در نهایت پس از مشخص شدن رخساره لاگ­ها، توزیع و گسترش آنها در هر کدام از هفت گونه­سنگی مشخص و بر ­ این اساس از دیدگاه مخزنی تفسیر شدند. رخساره­ ­ های چهار و دو درگونه­های سنگی با کیفیت مخزنی خوب شامل هفت، پنج، دو و سه بیشترین و در واحدهای با کیفیت مخزنی ضعیف شامل یک و چهار کمترین گسترش را دارند. بیشترین گسترش رخساره­های یک و پنج در واحد­های با کیفیت مخزنی ضعیف شامل گونه های ­ سنگی یک و چهار و فراوانی بیشتر رخساره سه در گونه سنگی دو دیده می­شود.